“We hebben al veel gedaan aan de onderlinge communicatie. Vorig jaar hebben we ook een heidag gehad en daarna ging het wat beter, maar nu escaleert het toch weer regelmatig. We zijn op zoek naar iemand die niet soft is en durft te zeggen waar het op staat.”
Dit hoor ik vaak. Binnen de groep worden de escalerende groeps-app uitlatingen steeds frequenter en de moeizame discussies per mail steeds langer. Veel collega’s kunnen geen enkel begrip meer voor elkaar opbrengen en sommigen proberen het niet eens meer – ze zijn afgehaakt.
Het DB en ik zijn het er over eens dat een training “hoe spreek je elkaar aan?” geen soelaas zal bieden. Het elkaar al dan niet op de juiste manier aanspreken is niet de issue; de cruciale vraag is wat er in de groepsdynamiek gebeurt wat de samenwerking zo complex maakt.
Vanuit het systeemdenken ga ik met hen niet op zoek naar de oorzaak voor het probleem, maar gaan we kijken naar het onderlinge gedrag en ieders rol in die groepsdynamiek.
En waar begin je dan het gesprek op een manier die beklijft?
Om te beginnen kan je aan de hand van de SCARF–waarden (zie mijn vorige blog “Elkaar aanspreken in de groep zonder escalatie”), goed met elkaar bespreken wat je zo raakt in een bepaalde situatie. En hoewel elk individu zijn of haar eigen trigger(s) heeft, zijn de 5 waarden zo universeel dat je al snel begrijpt wat de ander probeert uit te leggen.
Vanuit het Engels vertaald zijn die waarden:
- de positie (Status) die je inneemt ten opzichte van anderen in de groep
- voorspelbaarheid van gedrag van collega’s en gebeurtenissen (Certainty)
- in hoeverre je autonoom kunt zijn in de groep (Autonomy)
- de mate van gevoel van verbondenheid met de andere teamleden (Relatedness) en
- ervaren eerlijkheid (Fairness) in interacties tussen teamleden.
Als jij ervaart dat één of meerdere van deze waarden (vaak zijn het combi’s) aangetast worden, voelt dit als een bedreiging van je bestaansrecht en dus vergt dit acute actie. Je brein reageert in een split second zonder na te denken. Resulterend in escalaties, vertrekken/burn-out of mentaal afhaken.
Als ik nu even focus op een aantasting van “positie/status”, heb ik onder meer de volgende situaties meegemaakt die voor veel gedoe in de groep zorgden:
- de inroostering (OK, diensten, vakanties) is niet transparant en lijkt niet in evenwicht
- er is een “ideeën bus” geplaatst waarin anoniem kritiek kan worden gegeven op personen
- een ZBC wordt naast de vakgroep opgezet en niet iedereen kan/mag meedoen
- er wordt in kaart gebracht wat ieders productie is
- het DB wordt niet geaccepteerd/erkend; er zijn lijntjes naar de RvB buiten hen om
- fusies tussen vakgroepen met- en zonder opleiding
De “ideeën bus” zorgde voor de grootste commotie; 2 collega’s zijn als gevolg van die input met een burn-out thuis komen te zitten. Vervolgens werd er weken lang geen gesprek gepland om ook hun verhaal te horen.
Dat zie ik helaas vaak; dat de relatie tussen de werkende – en thuis zittende collega’s alleen maar verslechtert, zo lang er geen contact is. Dat is ook heel lastig, want moet je degene thuis juist niet met rust laten omdat hij/zij al burn-out is? En degene thuis vraagt zich af waarom hij/zij niets hoort van collega’s en zit in zijn/haar eentje een heel doemscenario uit te broeden. (zie ook mijn blog: “Collega-maat burn-out?”
De combinatie van de ervaren ondermijning van jouw expertise, de mogelijke vriendjespolitiek en de onmacht om er grip op te hebben, maakt dat je gaat strijden voor je eigen belang. Eigen belang is nu belangrijker dan het groepsbelang. Maar door jezelf hiermee buiten de groep te plaatsen, bereik je het tegenovergestelde: er wordt niet meer mét maar over je gepraat. En dan gaat het helaas niet over je kwaliteiten.
Kortom; in een gesprek in de groep over waarden en triggers met betrekking tot je positie/status, komt het er op neer dat je er toe wilt doen, je wilt je onmisbaar kunnen voelen.
- Of het nu is omdat je excelleert in je vakgebied.
- Of omdat je in staat bent ontspanning te brengen in lastige situaties.
- Je een to the point beschouwende opmerking weet te maken om een ellenlange discussie goed af te ronden.
- Je nog niet heel ervaren bent, maar wel een frisse wind doet waaien.
- Je de aanjager bent voor de toepassing van nieuwe technieken of de nestor die voor rust in het team zorgt,
– het gezien worden van jouw kwaliteiten maakt dat je positie veilig gesteld voelt in de groep. Dat geeft de rust en de vrijheid om jezelf te kunnen zijn. En om een effectieve bijdrage te kunnen leveren aan de gezamenlijke taak, zonder gedoe.
Welke waarden van jou worden in jullie groepsdynamiek getriggerd?
Even vrijblijvend overleggen kan altijd;
Gabrielle Vergroesen | info@vergroesenmediation.nl
020 – 8896585 (kantoor) of 06 23260091
